( Διεθνής Ημέρα Μνήμης Εργατών)
Η Παγκόσμια Ημέρα για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία, συμπίπτει με τη Διεθνή Ημέρα Μνήμης Εργατών, που εορτάζεται από το 1984 μετά από πρωτοβουλία των δημοσίων υπαλλήλων του Καναδά, ως Worker’s Memorial Day, για να τιμήσουν τους νεκρούς των εργατικών ατυχημάτων. Ήταν η 28 η Απριλίου του 1914 όταν νομοθετήθηκε για πρώτη φορά εκεί η αποζημίωση θυμάτων από εργατικά ατυχήματα. Σταδιακά υιοθετήθηκε από τις ΗΠΑ και τη Διεθνή Ένωση Ελεύθερων Συνδικάτων.
Το 2001 ο ILO (Διεθνής Οργάνωση Εργασίας ΔΟΕ/ILO) τελικά καθιέρωσε την 28η Απριλίου ως «Παγκόσμια Ημέρα για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία», με στόχο την επικέντρωση του διεθνούς ενδιαφέροντος στα θέματα πρόληψης ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΔΟΕ:
- 2.000.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από εργατικά ατυχήματα και επαγγελματικές
ασθένειες, κάθε χρόνο, σε όλο τον κόσμο.
- 270.000.000 υπολογίζονται τα εργατικά ατυχήματα
- 160.000.000 τα περιστατικά επαγγελματικών ασθενειών
- 440.000 εργαζόμενοι χάνουν τη ζωή τους από επικίνδυνες ουσίες
- Ένας εργαζόμενος πεθαίνει κάθε 15 δευτερόλεπτα, 6.000 κάθε ημέρα.
Εκτιμάται ότι το ετήσιο αποτύπωμα όλων αυτών ανέρχεται στο 4% του ακαθάριστου παγκόσμιου προϊόντος. Δεν είναι υπερβολή αυτό που λέγεται: «Η Εργασία σκοτώνει περισσότερους απ’ ότι οι Πόλεμοι.
Η Παγκόσμια Ημέρα για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία για το 2025 επικεντρώνεται στις επιπτώσεις της ψηφιακής μετάβασης και της τεχνητής νοημοσύνης (AI) στην ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων.
Ο Οργανισμός και οι αρμόδιοι φορείς καλούνται να αξιολογήσουν τις νέες τεχνολογίες υπό το πρίσμα της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας, όπως:
Προηγμένα ρομπότ και εξωσκελετοί
Τεχνητή νοημοσύνη (AI) και μηχανική μάθηση
Μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα (UAVs)
Διαδίκτυο των πραγμάτων (IoT)
Εικονική και επαυξημένη πραγματικότητα.
Θα εξετασθούν, η αυτοματοποίηση εργασιών και καθηκόντων, η ανάλυση δεδομένων μεγάλου όγκου, τα έξυπνα ψηφιακά συστήματα και η διαχείριση εργαζομένων μέσω AI.
Άλλωστε οι νέες τεχνολογίες, που ευνοήθηκαν από το lockdown της Πανδημίας έχουν προκαλέσει την εμφάνιση, υιοθέτηση αλλά και την αύξηση συχνότητας νέων μορφών εργασίας, τηλεργασία, τηλεδιδασκαλία, εργασία σε ψηφιακές πλατφόρμες, απομακρυσμένη και υβριδική εργασία.
Δυστυχώς όμως, ενώ όλα στο θεωρητικό επίπεδο δείχνουν να ακμάζουν, τα εργατικά δυστυχήματα όχι μόνο δεν περιορίζονται, αλλά συνεχίζουν να στοιχίζουν ανθρώπινες ζωές, eνώ ήδη το τελευταίο διάστημα παρουσιάζουν αύξηση! Είναι ενδεικτικό πως το 2024 είχαμε μηνιαίες καταγραφές οριακά διψήφιες, ενώ τον Φεβρουάριο ο αριθμός αυτός έφτασε συνολικά τα 17, πλησιάζοντας τη δεύτερη δεκάδα. Από την αρχή του έτους έως την τελευταία καταγραφή τα μέσα Μαρτίου, 41 εργαζόμενοι έχασαν τη ζωή τους ενώ 53 τραυματίστηκαν. Οι αριθμοί αυτοί αναμένονται να αυξηθούν με τις τελευταίες καταγραφές που θα ανακοινωθούν σχετικά άμεσα. Η αύξηση των εργασιών, ακόμα και σε μήνες που παραδοσιακά είναι χαμηλά, εκτίναξε τα θανατηφόρα εργατικά στα 18 τον περασμένο Ιανουάριο, ενώ αντίστοιχα το 2024 είχαν καταγραφεί 4.
ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ:
– τα ελλιπή έως και ανύπαρκτα μέτρα προστασίας για τα οποία φέρει βαρύτατη ευθύνη η κάθε λογής εργοδοσία (σημάνσεις – συνεργασία με υπηρεσίες – περιχαράκωση χώρων εργασίας)
-τα ακατάλληλα, ενίοτε και ανύπαρκτα μέσα ατομικής προστασίας (ΜΑΠ, κράνη, γιλέκα, μάσκες, υποδήματα, ιμάντες)
-εντατικοποίηση της εργασίας με την ελαστικοποίηση των σχέσεων εργασίας όπως και οι μηδενικές συμβάσεις εργασίας που εισήχθησαν πρόσφατα ή και η μάστιγα της μαύρης εργασίας που αναγκάζει εργαζόμενους όπως ο 70χρόνος οικοδόμος στη Φωκίδα, να συνεχίζουν να εργάζονται ώστε να συμπληρώσουν την πενιχρή σύνταξή τους
-η ίδια η παραβίαση διαδικασιών από τους εργαζόμενους που είτε λόγω συνήθειας, είτε λόγω εντατικοποίησης, παραβλέπουν μέτρα-μέσα-πρωτόκολλα ασφαλείας προς χάριν της ταχύτητας και μιας κακώς εννοούμενης παραγωγικότητας
-το δημογραφικό που μοιραία και σε συνδυασμό με την παράταση του χρόνου συνταξιοδότησης αυξάνει αρκετά τον μέσο όρο ηλικίας του εργατικού δυναμικού με ότι αυτό συνεπάγεται για χειρωνάκτες και όχι μόνο
Διευκρινιστικά θα πρέπει να αναφέρω ότι ως εργατικό ατύχημα θεωρείται το βίαιο συμβάν που έλαβε χώρα κατά την εκτέλεση της εργασίας ή με αφορμή αυτή, συνέπεια του οποίου επέρχεται βλάβη στην υγεία ή απώλεια της ζωής του εργαζόμενου. Τέτοια βλάβη μπορεί να θεωρηθεί τόσο η εμφάνιση ασθένειας που προκαλείται από γεγονός απρόβλεπτο και αιφνίδιο, όσο και η επιδείνωση προϋπάρχουσας ασθένειας, η οποία βαθμιαία καταλήγει στην εξασθένιση του ανθρώπινου οργανισμού λόγω της φύσης και των δυσμενών όρων της εργασίας. Καθοριστική σε κάθε περίπτωση είναι η αιτιώδης συνάφεια μεταξύ βίαιου συμβάντος και ατυχήματος, καθώς προϋποτίθεται ότι αυτό επέρχεται στον τόπο της εργασίας, κατά τη διάρκεια αυτής και συνδέεται με αυτήν.
Μεγάλος διάλογος έχει, εδώ και καιρό ανοίξει, για τα εργατικά ατυχήματα στον Δημόσιο τομέα. Η πεποίθηση ότι ο ΔΤ είναι εκτός εύρους παρεμβάσεων ή δηλώσεων είναι λανθασμένη. Πολύ εύστοχα στοιχειοθετείται η ευθύνη του Δημοσίου, των ΟΤΑ και των νομικών προσώπων στην ακόλουθη δημοσιευμένη γνωμοδότηση:
Τι συμβαίνει σε περίπτωση που εργοδότης του παθόντος το εργατικό ατύχημα είναι το Δημόσιο (του Γιάννη Καρούζου, Δικηγόρου – Εργατολόγου)
Ο Εισαγωγικός Νόμος του Αστικού Κώδικα ορίζει στο άρθρο 105 ότι: «Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης, που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος…» και στο άρθρο 106 ότι: «Οι διατάξεις των δύο προηγούμενων άρθρων εφαρμόζονται και για την ευθύνη των δήμων, των κοινοτήτων ή των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου από πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων που βρίσκονται στην υπηρεσία τους.». Περαιτέρω, στο άρθρο 932 του Αστικού Κώδικα ορίζεται ότι: «Σε περίπτωση αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για την περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση του χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης …Σε περίπτωση θανάτωσης προσώπου η χρηματική αυτή ικανοποίηση μπορεί να επιδικαστεί στην οικογένεια του θύματος λόγω ψυχικής οδύνης.»
Όπως έχει κριθεί κατά την έννοια των παραπάνω διατάξεων του ΕισΝΑΚ, ευθύνη προς αποζημίωση γεννάται μεταξύ άλλων και από μη νόμιμες υλικές ενέργειες ή μη νόμιμες παραλείψεις οφειλομένων υλικών ενεργειών των οργάνων του Δημοσίου ή των Ν.Π.Δ.Δ. ή των Ο.Τ.Α. (π.χ. παράλειψη παροχής απαιτούμενου εξοπλισμού ή και εκπαίδευσης, αναγκαίων για την εκτέλεση συγκεκριμένης εργασίας, παράλειψη τήρησης όρων ασφαλείας
στον εργασιακό χώρο κτλ.), εφόσον οι υλικές αυτές ενέργειες συνδέονται με την οργάνωση και λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών και δεν οφείλονται σε προσωπικό πταίσμα του οργάνου, που ενήργησε εκτός του κύκλου των υπηρεσιακών του καθηκόντων.
Από τις ίδιες διατάξεις συνάγεται ότι υπάρχει ευθύνη του Δημοσίου ή των Ν.Π.Δ.Δ. ή των Ο.Τ.Α., εφόσον συντρέχουν και οι λοιπές προϋποθέσεις του νόμου, όχι μόνο όταν με πράξη ή παράλειψη οργάνου του Δημοσίου παραβιάζεται συγκεκριμένη διάταξη νόμου, αλλά και όταν παραλείπονται τα ιδιαίτερα καθήκοντα και υποχρεώσεις που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη υπηρεσία και προσδιορίζονται από την κείμενη νομοθεσία, τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστεως. Ο κατά τα ανωτέρω παράνομος χαρακτήρας της ζημιογόνου πράξεως, παραλείψεως ή υλικής ενέργειας αρκεί για να στοιχειοθετηθεί η ευθύνη του Δημοσίου ή των Ν.Π.Δ.Δ. ή των Ο.Τ.Α., χωρίς να απαιτείται και η διαπίστωση πταίσματος του οργάνου του.
Εξάλλου, απαραίτητη προϋπόθεση για την επιδίκαση αποζημίωσης είναι η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της παράνομης πράξης ή παράλειψης ή υλικής ενέργειας ή παράλειψης υλικής ενέργειας του δημόσιου οργάνου και της επελθούσας ζημίας. Αιτιώδης σύνδεσμος υπάρχει όταν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, η πράξη ή η παράλειψη είναι επαρκώς ικανή (πρόσφορη) και μπορεί, αντικειμενικά κατά τη συνήθη και κανονική πορεία των πραγμάτων, να επιφέρει τη ζημία.
Το δε Δημόσιο, τα Ν.Π.Δ.Δ. και οι Ο.Τ.Α., συντρεχουσών και των λοιπών προϋποθέσεων του νόμου, υποχρεούνται να αποκαταστήσουν κάθε θετική ή αποθετική ζημία, ενώ τα δικαστήρια της ουσίας μπορούν, επί πλέον, να επιδικάσουν, σε περίπτωση θανατώσεως προσώπου, εύλογη χρηματική ικανοποίηση στην οικογένεια αυτού λόγω ψυχικής οδύνης κατ` ανάλογη εφαρμογή της διατάξεως του άρθρου 932 παρ. γ΄ του Αστικού Κώδικα. Σημειωτέον ότι, το ύψος της αποζημίωσης που επιδικάζεται, καθορίζεται από το Δικαστήριο με την χρήση κριτηρίων, όπως το είδος και η βαρύτητα της ζημίας, ο βαθμός ικανότητας του παθόντος για εργασία μετά το ατύχημα, η τυχόν μόνιμη ή παροδική αναπηρία, οι ειδικές συνθήκες του παθόντος από το ατύχημα κτλ…
Οφείλουμε λοιπόν ως συνδικάτα να πιάσουμε πρώτοι το νήμα που θα μας οδηγήσει τόσο στην πρόληψη όσο και στην αποζημίωση των εργατικών ατυχημάτων. Εξαιρετικά προβληματικό είναι το γεγονός ότι στη χώρα μας τα εργατικά δυστυχήματα υποκαταγράφονται, κατ΄εκτίμηση μόλις ένα στα τέσσερα, ενώ την ίδια στιγμή δεν υπολογίζονται σε αυτά οι θάνατοι από επαγγελματικές ασθένειες όπως τα θύματα της πνευμονίας COVID19 σε υγειονομικούς, επαγγελματίες οδηγούς ΜΜΜ κ.α.
Αναγγελία εργατικού ατυχήματος: Mitos.gov.gr
Η Αναγγελία Εργατικού Ατυχήματος, σε αυτή τη διαδικασία, αφορά στην υποχρέωση του εργοδότη του παθόντα – εργαζόμενου. Στην περίπτωση που ένα Εργατικό Ατύχημα δεν αναγγελθεί από τον εργοδότη, αλλά από τον παθόντα, έναν Συνδικαλιστικό Φορέα ή τρίτο, αποτελεί Καταγγελία. Το συμβάν αυτό πρέπει να γίνεται κατά την εργασία, εξ αφορμής αυτής, κατά την προσέλευση ή την αποχώρηση από αυτή. Ο εργοδότης οφείλει: α) να αναγγέλλει στις αρμόδιες Επιθεωρήσεις Εργασίας, στις πλησιέστερες αστυνομικές αρχές και στις αρμόδιες υπηρεσίες του ασφαλιστικού οργανισμού στον οποίο υπάγεται ο εργαζόμενος, εντός 24 ωρών, όλα τα εργατικά ατυχήματα και εφόσον πρόκειται περί σοβαρού τραυματισμού ή θανάτου, να τηρεί αμετάβλητα όλα τα στοιχεία που δύνανται να χρησιμεύσουν για εξακρίβωση των αιτίων του ατυχήματος, β) Να τηρεί ειδικό βιβλίο ατυχημάτων στο οποίο να αναγράφονται τα αίτια και η περιγραφή του ατυχήματος και να το θέτει στη διάθεση των αρμόδιων αρχών. Τα μέτρα που λαμβάνονται για την αποτροπή επανάληψης παρόμοιων συμβάντων, καταχωρούνται στο ειδικό βιβλίο των άρθρων 14 και
17 του ν. 3850, γ) Να τηρεί κατάλογο των εργατικών ατυχημάτων που είχαν ως συνέπεια για τον εργαζόμενο ανικανότητα εργασίας μεγαλύτερη των τριών (3) εργάσιμων ημερών.
Στο Συμβούλιο Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας που έχω την τιμή να σας εκπροσωπούμε
-καταβάλουμε σημαντική προσπάθεια να καταστήσουμε όσο το δυνατόν σε γνώση περισσότερων την ισχύουσα και διαρκώς επικαιροποιούμενη νομοθεσία, με σχετικό πρόσφατο παράδειγμα, την κωδικοποίηση κατά την ενσωμάτωση νέων δεδομένων και ευρωπαικών οδηγιών σχετικά με βλαπτικές ουσίες, αντί της έκδοσης ενός επιπλέον ΠΔ με συμπληρωματικό χαρακτήρα στα ήδη ισχύοντα.
-προσπαθήσαμε να ελέγξουμε περιοριστικά και προς όφελος των εργαζόμενων χώρους και διαδικασίες όπως καθημερινά μπορείτε να διαπιστώσετε στο δρόμο και ως απλοί πολίτες με τις εταιρίες μεταφορών, λιμένες και επιθεωρήσεις
-και πολύ πρόσφατα στην συνέχιση του σχεδιασμού για στρατηγικό πλαίσιο για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία 2021-2027 θέσαμε την ανάγκη για παρακολούθηση της εφαρμογής και της προόδου στο πεδίο πλέον, κάτι το οποίο μάλλον είχε παραμεληθεί
Όλα αυτά όμως δεν μπορούν να γίνουν ερήμην των εργαζόμενων, των συνδικάτων, των φορέων αλλά κυρίως χωρίς την αξιοποίηση της νομοθεσίας για ορισμό Τεχνικών Ασφαλείας, Ιατρών Εργασίας, αλλά κυρίως εκλογής ή ορισμού Επιτροπών Υγείας και Ασφάλειας Εργαζομένων σε κάθε χώρο εργασίας!
Η ΑΔΕΔΥ, οι Ομοσπονδίες, τα πρωτοβάθμια σωματεία έχουμε υποχρέωση να απαιτήσουμε την εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας όπως για παράδειγμα την 11ωρη ανάπαυση στις υπηρεσίες 24ωρης λειτουργίας (“ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 88 ΦΕΚ Α’ 94/13.05.1999 ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΕ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ 93/104/ΕΚ- Άρθρο 1 Σκοπός- Αντικείμενο -Πεδίο εφαρμογής παρ. 3. Οι διατάξεις του παρόντος διατάγματος εφαρμόζονται σε όλες τις επιχειρήσεις, εγκαταστάσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες του ιδιωτικού και του δημοσίου τομέα…”).
Οφείλουμε σε εκείνους που εκπροσωπούμε, να μην λησμονούμε, ότι κοντά σε όλα τα μεγάλα που αγωνιζόμαστε να πετύχουμε ώστε να τους εξασφαλίσουν μια αξιοπρεπή διαβίωση (13ος -14ος μισθός, αφορολόγητο, ουσιαστικές αυξήσεις κ.ά.), είναι εξίσου σημαντικά κι εκείνα που θα διασφαλίσουν την ίδια την υγεία και τη ζωή τους, ώστε να τα απολαύσουν όχι μόνο ως εργαζόμενοι, αλλά και αργότερα, μετά την ολοκλήρωση του εργασιακού τους βίου χωρίς προβλήματα!
Παναγιώτης Τουχτίδης Νοσηλευτής Υγιεινολόγος ΜSc,
Μέλος του Συμβουλίου Υγείας & Ασφάλειας της Εργασίας (ΣΥΑΕ) του Υπουργείου
Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης ως εκπρόσωπος της ΑΔΕΔΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου